TÜSTAV Yazılar

Bu kitapla birlikte, Dr. Şefik Hüsnü Deymer, Reşat Fuat Baraner ve Zeki Baştımar’dan sonra RGASPİ fon 495, op. 266’da şahsi dosyası bulunan TKP genel sekreterlerinin biyografilerini tamamlamış oluyoruz.

Kitap, ağırlıkla Behice Boran’ın 2018’de Eskişehir’de ortaya çıkan evrakından oluşuyor. Evraklar Behice Boran’ın yoldaşlarınca edinilerek TÜSTAV’a bağışlandı. Kitapta söz konusu evrakın yanı sıra lise yıllarında İngilizce yazdığı bir hikâye ve çevirisi ile 1940 başlarında yine İngilizce yazdığı şiirler ve çevirileri de yer alıyor.

Bu çalışmada yer alan kimi belgelerin ilk baskısı uzun süre önce tükenen Rüstem Aziz imzasıyla yayınlanmış Mustafa Suphiler kitabında da yer alıyordu. Bu baskıda Wilhelm Pieck Sekreterlik dosyalarından ulaştığımız 1936 yılına ait iki yeni belgenin transliterasyonlarıyla birlikte, Komintern 4. Dünya Kongresi sırasında, 1922 sonlarında Türkiye’de komünistlere dönük tevkifat konusunu ele alan ve M. Suphi ve yoldaşlarının Karadeniz’de canice öldürülmelerine de işaret eden RKP(b) MK Politbüro toplantısının 36 nolu protokolünün çevirisini de sunuyoruz.

Bu eserde; Şark Şûrasının kuruluşu ve onun yayın organı “Şark İli” dergisi ve bu derginin “Doğu Halkları Kurultayına Özel Birinci Sayısı” konu edinilmiştir. Konunun daha iyi anlaşılması ve algılanması için çalışmada “Birinci Doğu Halkları Kurultayı” geniş olarak ele alınmıştır. Şark İli dergisinin “Birinci Doğu Halkları Kurultayına Özel Sayısı” Arap harfli yazıdan günümüz yazısına çevrilmiş ve tıpkıbasımı da eklenerek Şark İli’nin kalıcı olarak geleceğe taşınması amaç edinilmiştir.

Bu çalışma, İstanbul’da İttihatçı, komünist ve sosyalist çevreler arasında 1919 yılından başlayarak farklı düzeylerde temaslar kurulduğunu ve karmaşık bir ilişkiler ağının ortaya çıktığını göstermektedir.