"Enter"a basıp içeriğe geçin

MEHMET ALİ AYBAR NÂZIM HİKMET’İN YURTDIŞINA ÇIKIŞINI ANLATIYOR

Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Mehmet Ali Aybar’ın (1908-1995) İsveç’te Osman İkiz tarafından Nâzım Hikmet için hazırlanan bir radyo programına verdiği röportaj kaydı.

Program kaydının tamamına TÜSTAV Görsel-İşitsel Arşivi‘nden arşivlerden yararlanma koşulları uyarınca Arşiv Yararlanma Formu doldurularak erişilebilir.


Konuşmanın Çözümü:

1961 Anayasası’nın sağladığı özgürlüklerle kurulan Türkiye İşçi Partisi’nin ilk lideri Nâzım Hikmet’in teyzesinin oğlu Mehmet Ali Aybar’ın o günlere ilişkin değerlendirmesi de şöyle:

Nâzım hapisten çıktıktan sonra son derece mutlu idi. Bir de oğlu olmuştu ve bir de işi de vardı. Bir gazetede çalışıyordu. Onun için yurt dışına çıkması, hele böyle kaçak olarak gitmesi, kaçar gibi gitmesi hiç aklının ucundan bile geçmiyordu.

Bir gün bana geldi dedi ki; “Beni askerlik şubesinden çağırdılar” dedi. “Aradılar” dedi. “Allah allah” dedik. Sonra bir gün tekrar şubeden çağırmışlar ve işte 3 gün yahut unuttum geçmiş gün 5 gün sonra eşyalarını al gel askere alacağız seni demişler.

Nereye? İşte bilmiyoruz kesin olarak değil ama galiba işte şarkta bir yere doğuda bir ilde askerlik yapacaksın demişler. Haklı olarak Nâzım bir takım kuşkulara düştü. Yani dedi herhalde bir komploya gidecek bu iş sonunda ve uzak bir ilde belki de kim vurduya gideceğim. Bir kurşun gelebilir hakikaten; bir komünisttir bu filan vuralım filan gibi kışkırtmalar olabilir. Böyle bir komploya gitmekten endişe duydu.

Hakikaten de ben de endişelendim. Bu sırada devreye Refik giriyor, Refik Erduran, ve diyor ki “ben seni çıkarayım yurt dışına” diyor ve böylece Nâzım yurt dışına çıktı.