Bizim Radyo’nun yayın hayatına başlamasının 60.yılı vesilesiyle kimi doküman, belge ve müze malzemesini paylaşıyoruz. Paylaşılan metinler TÜSTAV tarafından Bizim Radyoda Nâzım Hikmet kitabında basılmıştır. (Bizim Radyoda Nâzım Hikmet, Derleyen: Anjel Açıkgöz, 2. Baskı, 2004, TÜSTAV Yayınları)
Bizim Radyo ve daha sonra TKP’nin Sesi Radyosu yayınlarını yapan anten. (TÜSTAV Müze Malzemesi – Bağışçı: Osman Sakalsız)
Bizim Radyo’nun 25. Yılı
TKP’nin Sesi – 31.3.983 ÖM.
Kardeş Bizim Radyo, bundan tam 25 yıl önce, 1 Nisan 1958’de yayına başladı. Bugün geriye kalan 25 yılın kısaca da olsa bir değerlendirmesini yaptığımızda, şu gerçek sonuç ortaya çıkacaktır: Bizim Radyo 25 yıl içinde onurlu bir yayın çalışması yürütmüştür. İşçi sınıfının, ilerici-demokratik güçlerin, emekçi halkımızın acısını-sevincini paylaşmış, dertlerini, istemlerini dile getirmiş, emperyalizme karşı daima ulusal çıkarları savunmuştur. O, daha ilk yayına başladığı gün, güzel yurdumuzun saldırgan NATO’ya sürüklenmesine, topraklarımızdaki Amerikan ve NATO üslerine karşı savaş açmıştır. Bayar – Menderes kliğine karşı, demokratik hak ve özgürlüklerden yana kesin tutum almıştır. Bizim Radyo, yiğit işçi sınıfının sömürüye, burjuva hükümetlerinin terörüne karşı eylemlerini desteklemiş, 15-16 Haziran şanlı direnişlerinde, yığınsal 1 Mayıs gösterilerinde, grev savaşlarında daima işçi sınıfının yanında yer almış, kendi gür sesini onların sesine katmış, işçi sınıfının elinde güçlü bir silah olmuştur. Bizim Radyo emeğinin karşılığını alamayan, iş, toprak isteyen köylü emekçilerin haklı davasını daima desteklemiş, onların güzel yarınlara giden savaşına ışık tutmuş, işçi-köylü birliğini savunmuştur.
Bizim Radyo, limanlarımızı kirleten Amerikan 6. Filosunu protesto eden, üniversite özerkliği, halka açık eğitim için sesini yükselten ilerici yurtsever gençliğin gür sesine kendi sesini katmış, emperyalizme ve gericiliğe karşı “NATO’suz, Amerikansız, bağımsız ve başına buyruk bir Türkiye” için direnişlerde şehit düşen gençleri bağrına basmış, saygıyla anmıştır.
Bizim Radyo, 25 yıllık yayın yaşamı içinde ilerici, demokratik güçlerin görüşlerini dile getirmiş, bunları yaymış, anti-emperyalist savaşın güçlenmesine yardım etmiştir. Bizim Radyo halkımıza daima doğruyu söylemiş, onu artan tehlikeler karşısında her zaman uyarmış, emekçilerin gerçekleri daha iyi görmesi için çaba harcamıştır. Tum bu niteliklerinden dolayı Bizim Radyo, halkın aradığı, sevdiği, geniş bir biçimde sesine kulak verdiği bir radyo olmuştur. İşbirlikçi burjuvazi, bunların borazanlığını yapan gerici basın, Bizim Radyo’ye işte bundan ötürü saldırmakta, onun yayınlarına çamur atmaktadır. Cunta bunun için parazit makinelerine milyonlarca dolar yatırmaktadır. Ama ne yapsalar boşunadır, gerçeğin sesini boğmak ellerinde değildir.
Bizim Radyo, 25 yıl içinde değişik aşamalardan geçti, gelişti, değişti. Elbette 25 yıl önceki yayınlarla bugünkü yayınlar arasında gözle görülür bir gelişme vardır. Bu gelişme yayın sayısının artmasında değil, yayınların canlılığında, içeriğinin zenginleşmesinde ifadesini buluyor. Ama değişmeyen bir şey var Bizim Radyo yayınlarında, onun ana doğrultusu. Onun barış, demokrasi, bağımsızlık çizgisi, kesin anti-emperyalist doğrultusu aynen kaldı. Bugün de Bizim Radyo insanlığı nükleer bir savaşla tehdit eden Amerikan çılgıncılarına karşı barış nöbetindedir. O, Cuntanın onayladığı, güzel yurdumuzun emperyalist serüvenlere sürüklenmesini öngören saldırı planlarına karşı sesini yükseltiyor ve halkımızı bu savaşta eyleme, tüm ulusal demokratik güçleri işbirliğine çağırıyor.
TKP, Bizim Radyo’nun çalışmalarını destekliyor, bu çalışmalara büyük bir değer biçiyor.
TKP’nin Sesi Radyosu, kardeş Bizim Radyo’nun 25. Kuruluş yılını candan kutluyor, Bizim Radyo redaksiyonuna başarılı çalışmalar diliyor.
Bizim Radyo’ya ilişkin kimi bilgiler ve kapanışı
Uluslararası İlişkiler Şubesi – 26.5.1989, Berlin
Enformasyon
21-23.5.1989 tarihlerine Türkiye Birleşik Komünist Partisi Politbürosu’nun yurt dışında bulunan üyelerinin toplantısı yapıldı.
(…) toplantının ağırlık noktaları ve alınan kararlar hakkında Edgar Fries’e şu bilgiyi verdi (…)
11.6.1989’da Bizim Radyo yayınlarına son verilmesi.
Bu karar alınırken, Türkiye’de ve Avrupa’daki politik durumun değişmiş olması, kamuoyunu kazanma çalışmalarında legal ve yarı legal yöntemleri kullanma olanakları, partinin çalışmalarını ülke içinde yoğunlaştırması dikkate alınmıştır. Radyo yayınlarını durdurma kararı, ASBP MK’ne özel bir mektupla bildirilmiştir.
(…)
Radyo yayınlarına son verilmesiyle, redaksiyon kolektifinin çalışmaları son buluyor ve onlar 1989 Temmuz’unda ADC’ni terk ediyor.
ASBP
Erich Honecker yoldaşa
Uluslararası İlişkiler Şubesi’nden
Tarih 1.6.89
Kopyası: H.Aksen yoldaşa 2.6.89
-Gizli-
Sayın Honecker yoldaş!
Kardeş Türk partisi yönetiminin, ASBP ile Türkiye Birleşik Komünist Partisi arasındaki işbirliğine ilişkin önemli kararlarını bildiren bir mektubunu sana iletiyoruz. Parti aktiflerinin büyük bir bölümü 1989 yılı içinde Türkiye’ye geri dönecek. Bizim Radyo yayınları 11.6.89 tarihinde durdurulacak.
Söz konusu yayınlara ASBP MK Sekreterliği’nin 15.5.1968 tarihinde K-35 Kod nolu kararı uyarınca, 1968 yılında başlanmıştı.
SBKP o zaman bu amaçla 100 Kw’lık bir kısa dalga vericisi temin etmişti. Bu tesisatı 1970 yılında SSCB’nin sağladığı özel bir kısa dalga verici anteniyle etkinleştirilmişti. (1987’de anten yenilenmişti).
Baştan bu verici tesisatı Yunan Komünist Partisi’nin savaşını desteklemek üzere hazırlanmıştı. Yunanistan KP yayınlarının durdurulduğu 1977 yılından itibaren bu tesisat, sıkı gizlilik koşullarında, sırf Türkiye Komünist Partisi’nin hizmetindeydi.
Türk komünistlerinin başta TKP’nin Sesi ve Bizim Radyo olmak üzere iki radyo yayını vardı. Genel Sekreter Haydar Kutlu yoldaşın Türkiye’ye dönüşü dolayısıyla kardeş Türk partisi, TKP’nin Sesi radyosunun yayınlarını durdurma, Bizim Radyo yayınlarına devam etme kararı aldı.
Radyo yayınları Türkiye’deki askeri rejime karşı savaşta etkin bir politik silah rolü oynadı ve uzun yıllar boyunca komünistlerin kendi politikasını Türkiye halkına duyurmanın tek aracı oldu. Derin gizlilik koşullarında savaşan yoldaşları yönlendirmenin önemli bir aracıydı.
Partimiz, uzun yıllar radyo yayınlarının yapılmasını temin ederek ve redaksiyon çalışmalarına politik-örgütsel destek sağlayarak, önemli bir enternasyonalist katkıda bulundu. 1968’den 1989’a kadar K-35 Radyosunun çalışmaları için yapılan toplam harcamalar 25 Milyon Mark kadardır.
Yayınların durdurulmasıyla, iki devlet arasındaki ilişkiler üzerinden ağır bir yük kalkmış oluyor. Türk makamları radyo yayınlarını ADC ile ilişkileri kısıtlamak ya da kısmen dumura uğratmak için defalarca bahane etmiştir. ADC üzerinde, bu bağlamda defalarca baskı yapmayı denemiştir.
Bizim Radyo yayınlarının durdurulduğunu, Radyo yayınlarını değişik biçimlerde desteklemiş bulunan SBKP, Bulgaristan KP ve Romanya KP’sine duyuracaklarını, Türk yoldaşlar bize bildirmiş bulunuyor.
Biz, TBKP’nin ADC’deki önde gelen yöneticilerinin sayısını adım adım azaltılmasını ve Radyo redaksiyonunun dağıtılmasını, gizlilik koşullarına uyarak TBKP yönetimiyle birlikte sağlanmasını öneriyoruz.
Onay rica ediyoruz
Sosyalist selamlarımı sunarım
Ziber(imza)
Türkiye Birleşik Komünist Partisi ile işbirliğindeki değişiklikler hakkında
ÖZET
- TBKP yönetiminin çalışmalarını Türkiye’ye aktarma ve aynı zamanda ülkede legalleşme savaşını etkinleştirme kararı, ASBP – TBKP işbirliğinde aşağıdaki önemli değişikliklere neden olmuştur:
- Bizim Radyo yayınları 11.6.1989 tarihinde durdurulmuştur. Stüdyoları sökme, mekanları boşaltıma işleri politik güvenlik yönü dikkate alınarak 1989 Eylül sonuna kadar sürecektir.
- Radyonun redaksiyon elemanlarının ayrılması ve yöneticilerin azaltılması sonucunda kadro sayısı 34’ten (1987) 6 yoldaşa düşmüştür.
- TBKP’nin başta gelen resmi görevli kadro sayısındaki önemli azalma dolayısıyla, şimdiye kadarki harcamaların azaltılması mümkün olmuştur. Bununla ilgili olarak:
- Laypzig’de 2 büyükçe mekan ile 14 konut parti il yönetimine, dolayısıyla halka iade edilmiştir.
- Laypzig parti yönetiminde görevli bir eleman (ileride maaşsız olacak) ile bir şoför tasarruf edilmiştir.